کره‌ی زمین از نظر خواص فیزیکی ساختاری لایه‌ایی دارد. قسمت مرکزی آن جامد است و هسته‌ی داخلی نامیده می‌شود و از نظر ترکیب شیمیایی به طور عمده از آهن و نیکل ساخته شده است. مطالعه و شناخت سنگ‌های زمین اهمیت زیادی برای انسان دارد. منابع معدنی و انرژی که در میان این سنگ‌ها وجود دارد تنها یکی از دلایلی می تواند باشد که انسان هرچه بهتر به شناخت سنگ‌های زمین بپردازد. از دیدگاه زمین‌شناسی، سنگ به موادی از پوسته زمین اطلاق می‌شود که از یک یا چند کانی که با یکدیگر پیوند یافته‌اند، درست شده است. در مقابل خاک توده‌ای از ذرات با دانه‌های منفصل یا دارای پیوند سست است که بر اثر هوازدگی سنگ‌ها و به طور برجا تشکیل شده است. لیکن در مهندسی و کارهای ساختمانی قابلیت حفاری مصالح زمین‌شناسی به عنوان شاخصی در طبقه‌بندی آنها به دو گروه سنگ و خاک مورد استفاده قرار می‌گیرد.
دو فرایند کوه زایی و کوه سایی در زمین موجب پدید آمدن محصولات سنگی می‌شود. فشارهای کره مذاب درون زمین را که به پوسته جامد سطح آن وارد می‌شود را می‌توان عامل فرایند کوه زایی و خشکی زایی نامید. هر یک از چند روندی را که باعث خرد شدن و تغییر شکل مواد سخت سطح زمین و موادی که با جو در تماس هستند، هوازدگی می‌نامند. عوامل فرسایش یا هوازدگی به دو گروه فیزیکی و شیمیایی تقسیم می‌شوند.
.jpg)
.jpg)
چرخه سنگ به مجموعه فرآیندهایی گفته می‌شود که منجر به ایجاد انواع سنگ روی پوسته زمین و همچنین تبدیل آنها به یکدیگر می‌شود. به عبارت دیگر، به مجموعه تغییرات سنگ‌ها در اندازه و ترکیبشان در اثر فرایندهای مختلف مثل هوازدگی و انجماد مواد مذاب و دگرگونی چرخه سنگ گفته می‌شود.
در طول زمان‌های دراز سنگ‌ها براثر فرسایش خرد می‌شوند و پس از حمل رسوبات سرانجام سنگ رسوبی را می‌سازند. سنگ رسوبی ممکن است در اعماق زمین براثر گرما و فشار به سنگ دگرگونی تبدیل شود یا آن که پس از ذوب به سنگ آذرین تبدیل گردد. سنگ‌های آذرین هم تحت تأثیر فشار و حرارت دگرگون می‌شوند. به مجموعه این تغییرات و تبدیل حالت‌ها چرخه سنگ گفته می‌شود.
هوازدگی، در آغاز به سنگ سخت و جامد حمله‌ور می‌شود. این نوع سنگ، یا از سرد شدن گدازه بر روی سطح زمین تشکیل شده‌است یا سنگی آذرین بوده که در زیر سطح زمین تشکیل یافته و بعدها به علت فرسایش سطح پوشاننده آن پدیدار شده‌است. محصولات نهایی عمل هوازدگی موادی هستند که نهایتاً در تشکیل سنگ‌های جدید (رسوبی، دگرگونی و حتی آذرین) بکار می‌روند.
زمین‌لغزه‌ها، آب‌های جاری و یخ یخچال‌ها، در حرکت دادن مواد از محلی به محل دیگر مؤثر می‌باشند. در یک چرخه آرمانی این مواد نهایتاً در کف اقیانوس‌ها قرار می‌گیرند. فرآیندهای سنگ‌زایی لایه‌ای از گل نرم، شن و ماسه و ریگ را که در کف اقیانوس‌ها قرار گرفته‌اند سفت و محکم می‌کنند و سنگ‌های رسوبی را تشکیل می‌دهند. اگر چرخه بی‌هیچ وقفه‌ای ادامه یابد، این سنگ‌های تازه تشکیل شده در کف اقیانوس، به تدریج در اعماقی بیشتر و بیشتر مدفون شده و تحت تأثیر فشار ناشی از وزن سنگ‌های رویی، دما و نیروهای ناشی از حرکات زمین، قرار می‌گیرند. تحت این شرایط جدید ممکن است که سنگ‌های رسوبی تغییر یافته و به سنگ‌های دگرگونی تبدیل شوند. اگر دما و فشار همچنان افزایش یابند، این سنگ‌های دگرگونی نیز نهایتاً هویت خود را از دست داده و پس از ذوب شدن به صورت ماگما در می‌آیند. سرد شدن این ماگما باعث تشکیل دگرباره سنگ آذرین خواهد شد. به این ترتیب، چرخه‌ای کامل طی می‌شود. امکان دارد چرخه کامل سنگ در نقاط مختلف قطع شود. برای مثال سنگ آذرینی که در زیر سطح زمین تشکیل می‌شود، ممکن است که هرگز رخنمون نیافته و به دلیل عدم تأثیر هوازدگی، هرگز به رسوبات تبدیل نشود. از سوی دیگر ممکن است که همین سنگ تحت فشار و دمای زیاد قرار گرفته و بدون عبور از مرحله میانی رسوبی، مستقیماً به سنگ دگرگونی تبدیل شود. قطع چرخهٔ کامل، هنگامی رخ می‌دهد که رسوبات، سنگ‌های رسوبی یا سنگ‌های دگرگونی، بیش از آن در چرخه کامل به راه خود ادامه داده و وارد مرحله بعدی شوند، مورد هجوم هوازدگی قرار گیرند. چرخه سنگ، احتمالاً برای اولین بار در اواخر قرن هجدهم، بوسیله جیمز هوتون مطرح شده‌است. او در کتاب نظریه زمین خود می‌گوید؛ بنابراین ما به سمتی هدایت می‌شویم که می‌توانیم گردش مواد را در این کره، مشاهده کنیم. گردشی که بیانگر عملکرد نوعی صرفه جویی در سیستم طبیعت است. یکی از حالات زمین، حالت رشد و افزایش است و حالت دیگر آن، کاهش و واپاشی؛ بنابراین جهان در گوشه‌ای ویران و در گوشه‌ای دیگر بازسازی می‌شود و فرآیندهایی که جهان بوسیله آنها واپاشی می‌شود، به همان اندازه در چشم علم آشکار می‌باشند که فرآیندهای بازسازنده آن.
.webp)
